Giá thuê tàu lên cao nhất hơn 10 năm
Nhu cầu quặng sắt của Trung Quốc tăng mạnh, ngành sản xuất tại các khu vực còn lại trên thế giới đều tái hoạt động mạnh mẽ và các hãng vận tải ít đầu tư cho các tàu hàng mới trong những năm gần đây là 3 yếu tố chính đẩy giá thuê tàu chở hàng rời khô lên cao.
Chỉ số Baltic Dry Index, theo dõi giá của 3 loại tàu lớn nhất, lên mức cao nhất trong hơn 10 năm qua và tăng hơn 700% kể từ tháng 4/2020. Trong đó, tàu cỡ lớn nhất với trọng tải trung bình là 180.000 tấn đang được thuê ngay với mức giá 41.500 USD/ngày, gần gấp đôi so với một tháng trước và gấp gần 8 lần mức trung bình của năm ngoái, theo số liệu của Clarksons Platou Securities.
 |
|
Chỉ số Baltic Dry Index lên mức cao nhất trong hơn 10 năm qua và tăng hơn 700% kể từ tháng 4/2020. Ảnh: Financial Times. |
“Sự thèm khát quặng sắt quá mức của Trung Quốc là yếu tố quan trọng nhất”, Ulrik Uhrenfeldt Andersen, giám đốc của Golden Ocean, công ty niêm yết sở hữu các loại tàu cỡ lớn lớn nhất hiện nay, nói.
Giá quặng sắt, nguồn lợi nhuận quan trọng đối với một số nhà khai khoáng lớn nhất thế giới, lên cao kỷ lục gần 230 USD/tấn trong phiên đầu tuần này. Nguyên nhân là các nhà máy thép Trung Quốc, bất chấp các biện pháp kiềm chế của chính phủ, tăng cường sản xuất lợi dụng thời điểm giá thép nội địa đang cao. Đường Sơn, thành phố sản xuất thép hàng đầu Trung Quốc, đã áp dụng các quy định hạn chế sản xuất nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, động thái này lại đẩy giá thép nội địa lên cao do cầu lớn mà cung hạn hẹp.
 |
|
Giá quặng sắt lên cao kỷ lục do nhu cầu thép lớn. Ảnh: Financial Times. |
Ngoài ra, còn một số yếu tố khác dẫn tới sự thiếu hụt công suất trên thị trường vận tải biển, như xuất khẩu ngũ cốc của Mỹ cao kỷ lục, tranh chấp thương mại Trung Quốc – Australia. Trong đó, việc Bắc Kinh thông báo đình chỉ vô thời hạn Đối thoại kinh tế Chiến lược Trung Quốc – Australia khiến nhiều tàu chở than và các vật liệu khác đang bị chôn chân ở ngoài cảng của Trung Quốc, nước nhập khẩu hàng hóa lớn nhất thế giới.
Sẽ tiếp tục tăng
Hoạt động vận tải hàng rời khô vốn gặp khó bởi tình trạng dư thừa tàu kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 – 2009, dù nhu cầu vật liệu thô vẫn tăng mạnh. Năm ngoái, đại dịch Covid-19 càng khiến tình trạng dư thừa tàu thêm trầm trọng. Tuy nhiên, sang năm 2021, khi kinh tế thế giới phục hồi mạnh mẽ và nhu cầu vật liệu thô được đẩy lên cao, vận may của ngành vận tải hàng rời cũng được thay đổi.
“Ngành vận tải hàng hóa kích thước lớn đã trải qua một thập kỷ mất mát. Khi đó, thị trường giao dịch trầm lắng và doanh thu không đủ. Phần lớn nguyên nhân là chúng tôi đặt mua tàu quá nhanh, quá nhiều mà không suy nghĩ cẩn thận. Chúng tôi phải hứng chịu hậu quả mất 10 năm”, Lasse Kristoffesen, CEO của hãng vận tải Torvald Klaveness, chia sẻ.
Giới trong ngành vận tải biển đang tự tin rằng giá thuê tàu sẽ tiếp tục tăng trong năm nay. Theo Peter Haugen, chuyên gia phân tích tại Kepler Cheuvreux, giá thuê tàu cỡ lớn nhất có thể sẽ lên tới 100.000 USD/ngày trong nửa sau của năm nay.
Giới phân tích cũng viện dẫn một số yếu tố khác sẽ hỗ trợ giá thuê tàu, như chính sách tài khóa nhằm kích thích tăng trưởng kinh tế của các quốc gia, nhu cầu bổ sung hàng tồn kho đã cạn kiệt và nguồn cung tàu mới bị khan hiếm.
 |
|
Tình hình xuất khẩu hàng hóa của Mỹ. Ảnh: Financial Times. |
Tuy nhiên, vẫn có chuyên gia lo ngại về việc liệu đợt tăng này có trở thành xu hướng dài hạn hay không. Bởi giá hàng hóa tăng mạnh trên diện rộng đang khiến thị trường bán tín bán nghi về một “siêu chu kỳ” (giá hàng hóa ở mức cao trong một thời gian dài).
Joakim Hannisdahl, giám đốc nghiên cứu tại Cleaves Securities, cho rằng giá thuê tàu có nhiều khả năng tăng mỗi tháng nếu các hãng tàu ngừng mua nhiều tàu mới.
“Miễn là không xuất hiện tình trạng “thiên nga đen” mới ở phía cầu thì đây có thể là một siêu chu kỳ mà mọi người sẽ nhớ mãi trong đời”, ông nói, ám chỉ tới những sự kiện không mong đợi có tác động lớn như đại dịch Covid-19.
Sự phục hồi trong hoạt động vận tải biển so với mùa thu năm 2020 khiến đơn hàng ồ ạt chảy về các nhà máy đóng tàu. Vì vậy, những đơn hàng vừa đặt mua tàu hàng rời đều đang bị hoãn ngày giao.
Một số chủ sở hữu tàu hy vọng thị trường vận tải biển sẽ gặp nhiều thuận lợi hơn trong thời gian tới, đặc biệt khi thế giới có thể áp dụng quy định buộc các tàu chở hàng giảm bớt lượng khí thải carbon từ năm 2023.
“Một yếu tố tích cực nữa là tới năm 2023, quy định mới về thiết kế tàu chở hàng và khí thải có thể được áp dụng. Khi đó, gần 75% đội tàu vận chuyển hàng rời khô sẽ không đủ tiêu chuẩn để vận hành”, ông Andersen của Golden Ocean, nói.
Áp lực từ quy định mới về môi trường
Tuy nhiên, theo những người hoài nghi về triển vọng của thị trường vận tải biển, Trung Quốc vẫn là yếu tố quan trọng. “Siêu chu kỳ” có xảy ra hay không phụ thuộc vào những yếu tố bền vững như sự trỗi dậy của Trung Quốc, vốn là nguyên nhân dẫn tới “siêu chu kỳ” trước đó và là quốc gia có lượng hàng nhập khẩu chiếm gần một nửa thị trường vận tải hàng rời khô của thế giới.
Áp lực về môi trường cũng đang giảm dần. Nếu Trung Quốc nghiêm túc về việc giảm lượng khí thải và sản lượng thép, giới phân tích tin rằng các quy định giống như ở thành phố Đường Sơn sẽ được áp dụng ở những khu vực khác. Khi đó, nhu cầu về quặng sắt sẽ suy yếu. Tương tự với than, vật liệu được sử dụng trong sản xuất điện và chiếm gần 20% các chuyến hàng rời vận chuyển bằng đường biển.
“Thập kỷ này sẽ chứng kiến sự suy yếu của than nhiệt. Nếu nói về biến đối khí hậu và thị trường vận tải hàng rời khô thì vẫn còn nhiều trở ngại ở phía trước”, Peter Sand, chuyên gia phân tích về ngành vận tải tại Bimco, nhận định. Giá thuê tàu, hiện chỉ bằng gần 1/3 mức của năm 2007, có thể sẽ giảm xuống vì công suất tàu vẫn dư.
